OSTEOTOMIA Z PSI 

(KOREKCJA OSI KOŃCZYN)

Osteotomia dosłownie oznacza „przecięcie kości”. W osteotomii stawu kolanowego kość piszczelowa (goleń) lub kość udowa (kość udowa) jest przecinana, a następnie zmienia się jej ustawienie w celu zmniejszenia nacisku na staw kolanowy.

Korekcja osi kończyny jest istotą osteotomii. Najczęściej powodem zaburzenia osi kończyny w okolicy kolana są odległe (powstałe co najmniej 2 lata wcześniej) uszkodzenia wewnętrznych struktur kolana (łąkotka, więzadła czy chrząstka), nieprawidłowo wygojone złamania lub deformacje wrodzone. Osteotomię kolana stosuje się, gdy pacjent ma wczesne stadium choroby zwyrodnieniowej stawów - gonartroza, która uszkodziła tylko jedną stronę stawu kolanowego. Przenosząc ciężar z uszkodzonej strony stawu, osteotomia może złagodzić ból i znacznie poprawić funkcjonowanie stawu kolanowego. Przewlekła niestabilność stawu kolanowego, kiedy od zerwania więzadeł upłynęło kilka lat, często prowadzi do deformacji osi. Kiedy planujemy rekonstrukcję więzadeł w takim kolanie zawsze należy zbadać czy nie doszło do zaburzenia osi i skorygować ją przed rekonstrukcją lub w jednoczasowym zabiegu osteotomii połączonej z rekonstrukcją więzadeł (np. HTO +rek ACL). 

Współcześnie osteotomię można wykonać w taki sposób, który praktycznie eliminuje błąd wykonania i pozwala uzyskać dokładnie zaplanowaną korekcję w  trakcie zabiegu. W tym celu wykonuje się spersonalizowany dedykowany celownik 3D, który jest drukowany za pomocą drukarki 3D na podstawie tomografii komputerowej kolana pacjenta. Celownik ten pasuje wyłącznie do kości piszczelowej lub udowej konkretnego pacjenta. W celowniku są zaplanowane otwory dla śrub i slot dla piły, w taki sposób aby po wykonaniu przecięcia kości lub wyjęciu klina kostnego otwory dla śrub pasowały do otworów w płycie stabilizującej zgodnie z wyliczeniami wykonanymi na podstawie zaplanowanej korekcji. Po wykonaniu przecięcia i rozwarciu lub wyjęciu klina i zamknięciu uzyskaną korekcję stabilizuje się płytą i śrubami. Od kilku lat stosujemy z powodzeniem system firmy Newclip - ACTIVMOTION.

Kiedy potrzebna jest korekcja szpotawości – wykonujemy zabieg osteotomia walgizująca lub koślawiąca kości piszczelowej – osteotomia otwierająca czyli z przecięciem kości i rozwarciem szpary po przecięciu (HTO)

Kiedy potrzebna jest korekcja koślawości – wykonujemy zabieg osteotomia waryzująca lub szpotawiąca kości udowej – osteotomia zamykająca czyli z wycięciem klina i zamknięciem kości udowej (DFO)

OPIS

Choroba zwyrodnieniowa stawów może rozwinąć się, jako odległe następstwo uszkodzenia lub usunięcia łąkotki, niestabilności spowodowanej uszkodzeniami więzadeł lub gdy kości kończyny nie są prawidłowo ustawione, np. po złamaniach lub na skutek deformacji rozwojowych lub wrodzonych. Powoduje to zwiększony nacisk na wewnętrzną (przyśrodkową) lub zewnętrzną (boczną) stronę kolana. Z czasem ten dodatkowy nacisk może zniszczyć gładką chrząstkę stawową, która chroni powierzchnie stawowe, powodując ból i sztywność kolana. Dodatkowym czynnikiem przyśpieszającym ten process jest nadwaga.

Osteotomia kolana ma trzy cele:

• Aby przenieść ciężar z uszkodzonej części kolana do zdrowszego obszaru
• Aby skorygować złe ustawienie kolana
• Aby przedłużyć żywotność stawu kolanowego

Jedną z zalet tej procedury jest to, że dzięki zachowaniu własnej anatomii kolana, udana osteotomia może opóźnić potrzebę wymiany stawu o kilka a często kilkanaście lat albo nawet pozwoli jej uniknąć. Kolejną zaletą jest to, że nie ma ograniczeń dotyczących aktywności fizycznej po osteotomii — będziesz mógł uczestniczyć w swoich ulubionych czynnościach, nawet ćwiczeniach o dużej intensywności.

Kandydaci do osteotomii kolana

Osteotomia kolana jest najskuteczniejsza w przypadku szczupłych, aktywnych pacjentów w wieku poniżej 60 lat. Dobrzy kandydaci odczuwają ból tylko po jednej stronie kolana i żadnego bólu pod rzepką. Osoby u których ból kolana jest spowodowany głównie aktywnością, a także staniem przez dłuższy czas i nie występuje i nie nasila się w pozycji leżącej mają największe szanse na poprawę po osteotomii.

Kandydaci powinni być w stanie w pełni wyprostować kolano i zgiąć je do co najmniej 90 stopni.

DIAGNOSTYKA

Celem zaplanowania zabiegu operacyjnego wykonuje się rtg orto zwane inaczej posturografem. Jest to zdjęcie na stojąco całych kończyn dolnych. Na tym zdjęciu określa się dokładnie rodzaj zaburzenia osi kończyny, płaszczyznę i lokalizację zaburzenia oraz wielkość korekcji w stopniach.

Przydatne jest również badanie rezonansem magnetycznym celem oceny uszkodzeń wewnątrzstawowych.

W przypadku osteotomii z użyciem spersonalizowanego, tj. indywidualnie dobranego celownika konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej.

TWOJA OPERACJA

Operacja osteotomii stawu kolanowego trwa zwykle od 1 do 2 godzin (dłużej w przypadku kiedy połączona jest z artroskopią, rekonstrukcją więzadeł lub przeszczepem łąkotki).

Osteotomia otwierająca kości piszczelowej

Chirurg wykona nacięcie z przodu kolana na goleni. Następnie odsłonięta zostanie kość i zabezpieczone naczynia i nerwy. Pod kontrolą rtg zostaną wprowadzone piny, które określą płaszczyznę cięcia. Za pomocą piły oscylacyjnej ortopeda przetnie kość, a następnie powoli i stopniowo rozewrze szparę rozcięcia aż do uzyskania zaplanowanej przed zabiegiem korekcji. Twój chirurg włoży płytkę i śruby, aby utrzymać kości na miejscu, dopóki osteotomia się nie zagoi.

Jest to najczęściej stosowana procedura osteotomii.

Osteotomia zamykająca kości udowej

Chirurg wykona nacięcie na wewnętrznej powierzchni uda. Następnie odsłonięta zostanie kość i zabezpieczone naczynia i nerwy. Pod kontrolą rtg zostaną wprowadzone piny, które określą płaszczyznę cięcia. Za pomocą piły oscylacyjnej ortopeda wytnie kiln z kości o wysokości zgodnej z zaplanowaną przed zabiegiem korekcją, po usunięciu którego kość zostanie zamknięta. Twój chirurg włoży płytkę i śruby, aby utrzymać kości na miejscu, dopóki osteotomia się nie zagoi.

Po zabiegu zostaniesz przeniesiony do sali pooperacyjnej, gdzie będziesz ściśle monitorowany podczas wychodzenia ze znieczulenia.

KOMPLIKACJE

Podobnie jak w przypadku każdego zabiegu chirurgicznego, osteotomia wiąże się z ryzykiem. Twój chirurg omówi z Tobą każde z zagrożeń i podejmie określone środki, aby uniknąć potencjalnych powikłań.

Chociaż ryzyko jest niskie, najczęstsze powikłania to:

infekcja

zakrzepica

Sztywność stawu kolanowego

Urazy naczyń i nerwów

Brak wygojenia osteotomii

W niektórych przypadkach może być wymagana druga operacja, szczególnie jeśli osteotomia nie goi się.

Zaleca się usunięcie implantów po 1-2 latach od zabiegu. Wcześniejsze usunięcie mogłoby spowodować niewystarczające wygojenie i w konsekwencji utratę korekcji. Usuwanie późniejsze implantu wymaga często znacznie rozleglejszego zabiegu, ponieważ kość obrasta implant i jego usunięcie wymaga dłutowania. Z czasem wzrasta również ryzyko zlamania śruby wewnątrz kości co dodatkowo utrudnia usunięcie.

WYNIKI

U większości pacjentów osteotomia skutecznie łagodzi ból i opóźnia postęp zwyrodnienia stawu kolanowego. Może pozwolić młodszemu pacjentowi na prowadzenie bardziej aktywnego trybu życia przez wiele lat. Mimo że wielu pacjentów ostatecznie będzie wymagało całkowitej wymiany stawu kolanowego, osteotomia może być skutecznym sposobem na zyskanie czasu do momentu, gdy konieczna będzie wymiana stawu kolanowego.