POSTĘPOWANIE POOPERACYJNE

UWAGA – WAŻNE!!!

W przypadku:

- temperatury powyżej 37,5 stopni

- zaczerwienia okolicy rany

- silnych dolegliwości bólowych spoczynkowych

- uczucia bolesnego pulsowania wewnątrz stawu

- bólu głowy, zawrotów głowy i silnego osłabienia

Prosimy o pilny kontakt telefoniczny (604181026) lub sms (509158877).

W razie wątpliwości co do postępowania pooperacyjnego proszę o kontakt mailowy: artrokoniarski@gmail.com

WYPIS ZE SZPITALA

Zazwyczaj wypis ze szpitala odbywa się rano na drugi dzień po zabiegu operacyjnym. Wypis następuje po wizycie lekarskiej, zmianie opatrunku i instruktażu dotyczącym przyjmowania leków, wstępnej rehabilitacji pooperacyjnej i toalety ran.

Koniecznie proszę przeczytać zalecenia na karcie informacyjnej czyli wypisowej ze szpitala. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości proszę zapytać lekarza tak aby wszelkie zalecenia były w 100% zrozumiałe.

TRANSPORT DO DOMU

Prosimy o zapewnienie sobie osoby towarzyszącej w drodze do domu. Proszę pamiętać, że w żadnym wypadku nie wolno prowadzić samochodu w drodze do domu.

Zalecane pozycje w trakcie powrotu do domu

Po zabiegu operacyjnym biodra prosimy o zajęcie miejsca na przednim fotelu pasażera. Konieczne jest unikanie w trakcie siedzenia zgięcia biodra powyżej 60 st. Dlatego należy odchylić oparcie nieco do tyłu a kolano kończyny operowanej  starać się trzymać w wyproście.

Po zabiegu operacyjnym kolana prosimy o zajęcie miejsca na tylnej kanapie z kończyną operowaną na siedzisku tylnej kanapy bliżej oparcia. Jeżeli zalecono została orteza to transport do domu odbywa się w ortezie.

Po zabiegu operacyjnym barku zazwyczaj kończyna operowana unieruchomiona jest w ortezie zabezpieczającej. 

 

TOALETA RAN POOPERACYJNYCH W DOMU

Kąpiel

W okresie pooperacyjnym krótka kąpiel na stojąco pod prysznicem jest wskazana. Proszę nie zdejmować opatrunku i nie zasłaniać go w żaden sposób. Prysznic ma trwać maksymalnie do 5 minut. Proszę stosować ciepłą ale nie gorącą wodę. Po wyjściu spod prysznica proszę wysuszyć się ręcznikiem, następnie usunąć stary opatrunek i odkazić rany pooperacyjne środkiem, który otrzymacie w przygotowanym dla Państwa zestawie pooperacyjnym.

Proszę nie osuszać ran tylko skórę dookoła sterylnymi kompresami/gazikami tak aby plastry opatrunkowe mogły przylepić się do skóry.

Po każdej kąpieli koniecznie należy zmienić opatrunek.

Jeżeli nie bierzecie Państwa prysznica codziennie proszę opatrunek zmieniać nie rzadziej niż co 2 dni.

Jeżeli zauważycie cokolwiek niepokojącego przy zmianie opatrunku proszę zrobić zdjęcie fotograficzne zanim założycie Państwo świeży opatrunek.

 

Usunięcie szwów skórnych następuje w 12-15 dobie pooperacyjnej podczas pierwszej kontroli pooperacyjnej.

Dopiero po odpadnięciu strupków z ran zalecana jest dłuższa kąpiel czy zanurzenie miejsca operowanego na dłużej w wodzie.

Gorączka pooperacyjna

Podwyższona, nawet do 38 st. C temp. ciała w pierwszych 2-3 dobach po operacji zazwyczaj jest efektem krwiaka pooperacyjnego i samoistnie ustępuje po kilku dniach.

Jeżeli stan podgorączkowy lub gorączka utrzymuje się dłużej lub pojawia się dopiero w 4-7 dobie to może być oznaką poważnego problemu, np. infekcji lub zakrzepicy. Są to poważne stany, które wymagają pilnej interwencji. Zawsze w takiej sytuacji proszę o pilny kontakt i nie podejmowanie prób radzenia sobie „na własną rękę“.

Obrzęk pooperacyjny

W przypadku wystąpienia dużego obrzęku uniemożliwiającego albo znacznie ograniczającego ruch stawu proszę o pilny kontakt.

Ból pooperacyjny

Wychodząc ze szpitala dostajecie Państwo receptę na leki przeciwbólowe, które w przypadku standardowych dolegliwości pooperacyjnych w pełni zabezpieczają przed bólem.

Proszę jednak zwrócić uwagę, że w czasie pobytu w szpitalu, bezpośrednio po operacji, stosujemy silne, dożylne leki przeciwbólowe, które przestają działać po powrocie do domu i przejście z leków dożylnych na doustne może wiązać się z dyskomfortem. Proszę wtedy przyjąć zalecone leki przeciwbólowe zgodnie z naszym zaleceniem.

Gdyby jednak dolegliwości bólowe były wyjątkowo silne i nie zmniejszały się po lekach p-bólowych prosimy o kontakt.

Leki przeciwzakrzepowe

Po zabiegach na kończynie dolnej (biodro, kolano, staw skokowy) stosujemy heparyny drobnocząsteczkowe przez okres chodzenia o kulach i/lub unieruchomienia w tutorze.

Znacznie zmniejszają one ryzyko wystąpienia zakrzepicy oraz jej ciężkiego przebiegu. Niemniej jednak ryzyko zakrzepicy nie jest wyeliminowane całkowicie dlatego w przypadku wystąpienia objawów zakrzepicy proszę o pilny kontakt.

 

REHABILITACJA POOPERACYJNA

50% ostatecznego sukcesu leczenia operacyjnego to dobrze wykonany zabieg operacyjny a drugie 50% to prawidłowa fizjoterapia.

Idealnie jeśli pierwsze spotkanie z fizjoterapeutą prowadzącym odbędzie się jeszcze przed operacją. W przypadku zabiegów planowych umożliwia to nauczenie ćwiczeń, w czasie kiedy nie utrudnia ich ból i obrzęk pooperacyjny.

W przypadku zabiegów pilnych pourazowych rehabilitacja przedoperacyjna pozwala znacznie ograniczyć zanik mięśni towarzyszący unieruchomieniu i zmniejszonej aktywności.

Po operacji pierwsze spotkanie z fizjoterapeutą następuje rano w dniu wypisu ze szpitala.

Zalecana częstość spotkań z fizjoterapeutą to raz w tygodniu w ciągu pierwszych 3 miesięcy po zabiegu a następnie raz na 2-3 tygodnie.

W czasie pracy z fizjoterapeutą uczycie się Państwo ćwiczeń, korygujecie błędy dzięki czemu wykonujecie je coraz lepiej i skuteczniej. Fizjoterapeuta poprawia Państwa ustawienie, daje wskazówki jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia i przeprowadza testy czynnościowe weryfikujące Państwa zdolność do przejścia do kolejnego etapu rehablitacji. Jednocześnie dobrze dobrana terapia manualna zmniejsza ból i uelastycznia tkanki pozwalając łatwiej i sprawniej wykonywać ćwiczenia skracając czas powrotu do pełnej aktywności.

Po artroskopii biodra

Przez pierwsze 3 tygodnie należy unikać i skracać do niezbędnego minimum (5-15 minut) czas przebywania nieruchomo (czyli siedzenie lub stanie) w pozycji ze stopą poniżej biodra.

W zależności od rodzaju wykonanego zabiegu czas chodzenia o kulach to 2-6 tygodni.

Jednym z problemów zdarzających się po artroskopii biodra jest wytworzenie skostnień pozastawowo. Przeprowadzone badania wykazały, że przeciwzapalne leki będące selektywnymi inhibitorami cyklooksygenazy drugiej COX-2 znacznie redukują ryzyko ich powstania. Dlatego zalecamy przyjmowanie przez 2 tygodnie 200 mg 2x dziennie nawet jeżeli nie odczuwacie Państwo dolegliwości bólowych.

Zakres ruchu

Przez pierwsze 2 tygodnie po zabiegu zalecamy ograniczenie do minimum zginania biodra powyżej 60 st. Następnie proszę unikać zgięcia powyżej 90 st. I odwodzenia w zgięciu 90 st. przez kolejne 6 tygodni.

Zalecamy unikanie pływania „żabką“ po artroskopii biodra.

Jeżeli rehabilitacja przebiega prawidłowo powrót do pełnej aktywności sportowej zazwyczaj możliwy jest po 5-6 miesiącach.

W trakcie artroskopii biodra stosujemy wyciąg, który powoduje ucisk na krocze i grzbiety stóp. Stosowane przez nas ułożenie sprawia, że zdarza się to wyjątkowo rzadko jednak jeśli po zabiegu artroskopii biodra zauważacie brak czucia w tych okolicach prosimy o pilną informację.

W trakcie zabiegu artroskopii biodra rozcinamy torebkę stawową, którą następnie zaszywamy. Do torebki stawowej przyczepia się ścięgno głowy prostej mięśnia czworogłowego uda i jego napinanie powoduje pociąganie za torebkę. Dlatego przez pierwsze 2 tygodnie po zabiegu prosimy o unikanie podnoszenia operowanej kończyny wyprostowanej w kolanie.

 

Po operacji kolana

Przez pierwsze 3 tygodnie należy unikać i skracać do niezbędnego minimum (5-15 minut) czas przebywania nieruchomo (czyli siedzenie lub stanie) w pozycji ze stopą poniżej biodra.

W zależności od rodzaju wykonanego zabiegu czas chodzenia o kulach to 2-6 tygodni.

Zakres ruchu

Zalecane ograniczenia zakresu zgięcia kolana są ustalane indywidualnie po każdym zabiegu kolana.

Najczęściej problemem po operacji kolana jest brak wyprostu i dlatego podstawową zasadą jest wymuszanie pełnego wyprostu bezpośrednio po zabiegu. Po każdej operacji sprawdzamy zakres ruchu. Jednym z najistotniejszych kryteriów powodzenia zabiegu, pozwalającym na zakończenie procedury, jest pełny wyprost. Jeżeli mieliście Państwo ograniczenie wyprostu przez zabiegiem to wasze tkanki, tj. ścięgna, powięzie itd. „przyzwyczaiły się“ do ograniczenia ruchomości. Kiedy przestaje działać znieczulenie i zwiotczenie „chcą“ one powrócić do poprzedniej wygodnej pozycji. Dlatego zabronione jest podkładanie pod kolano poduszek i innych przedmiotów powodujących przynoszące ulgę zgięcie. Wręcz przeciwnie należy podkładać je pod piętę tak aby wymuszać wyprost.

Również ćwiczenia w pierwszym okresie pooperacyjnym ukierunkowane są na odzyskanie pełnego wyprostu.

Istnieją pewne, stosunkowo rzadkie, modyfikacje tej reguły, np. rekonstrukcja PCL ale w takim przypadku zostaniecie Państwo szczegółowo poinstruowani odnośnie postępowania.

Zalecamy unikanie pływania „żabką“ po operacjach kolana.

Jeżeli rehabilitacja przebiega prawidłowo powrót do pełnej aktywności sportowej zazwyczaj możliwy jest po 2-12 miesiącach. Jest to uzależnione od rodzaju wykonanego zabiegu.

 

Każda ze struktur stawu kolanowego ma swój osobny protokół postępowania po naprawie operacyjnej. Jest on dodatkowo modyfikowany w zależności od Państwa cech indywidualnych i postępów w trakcie rehabilitacji. 

Kolano to jednak wiele struktur w jednym stawie i uraz stawu kolanowego to często kombinacja uszkodzeń kilku z nich.

Naszym zdaniem, szczególnie w przypadku ostrych urazów, najlepszym rozwiązaniem jest naprawa w jednym zabiegu wszystkiego co tylko możliwe.

Zdarza się, że protokoły rehabilitacyjne konkretnych napraw wzajemnie się wykluczają.

Dlatego w przypadku uszkodzeń i naprawy 2 lub więcej struktur postępowanie pooperacyjne jest ustalane indywidualnie po zakończeniu zabiegu operacyjnego.

Po operacji barku

2 najczęściej wykonywane rodzaje operacji w naszym ośrodku to naprawa niestabilności barku (nawrotowe zwichnięcie stawu ramienno-łopatkowego) oraz naprawa ścięgien mięśni rotatorów.

W przypadku obu tych operacji oderwane od kości tkanki miękkie (ścięgna, więzadła, obrąbek) przytwierdzamy nićmi na swoje pierwotne miejsce do kości  często z dużym napieciem tkanek. Nici te są za pomocą specjalnych kotwic osadzone w kości. Nici stosowane w kotwicach są niewchłanialne i bardzo wytrzymałe. Więc gdybyśmy we wczesnym okresie pooperacyjnym intensywnie wykonywali ruchy barkiem nici mogłyby przeciąć naprawiane tkanki. Dopiero po wstępnym wytworzeniu blizny nici zostają w niej uwięzione i nie pracują wewnątrz tkanki.

Dlatego po znacznej części operacji barku zostajecie Państwo unieruchomieni w ortezie.

Czas unieruchomienia jest uzależniony od rodzaju naprawy i zazwyczaj wynosi 6 tygodni.

W tym czasie wykonujecie Państwo ćwiczenia mające na celu utrzymanie prawidłowej ruchomości pozostałych stawów operowanej kończyny, tj. łokcia, nadgarstka i ręki. Istotne są również ćwiczenia, ograniczające zanik mięśni barku, dobrane w taki sposób aby „nie pracowało“ miejsce naprawy.

6 tygodni po zabiegu zdejmujemy ortezę i zaczynamy ćwiczenia mające na celu przywrócenie pełnego zakresu ruchu. Zazwyczaj ta faza trwa 4-6 tygodni.

Następne 3 miesiące fizjoterapii to poprawa zakresu ruchu i wzmacnianie siły mięśniowej.

Po 5-6 miesiącach powinniście Państwo mieć odbudowane około 75% siły i pełny zakres ruchu.

Sztywność/artrofibroza – zrosty

Częstość występowania pooperacyjnego ograniczenia ruchomości (sztywności) po artroskopii barku wg różnych publikacji to 3-9%. Jest ona uzależniona od chorób towarzyszących (np. cukrzyca), rodzaju uszkodzenia i wykonanego zabiegu. Paradoksalnie im mniejsze uszkodzenie tym częstość występowania sztywności po naprawie większa.  Unieruchomienie, które jest niezbędne dla prawidłowego wygojenia naprawy, powoduje zwiększone ryzyko zrostów. Bark to kilka warstw tkanek, które muszą pracować niezależnie.  Niestety nie jesteśmy w stanie kontrolować procesu gojenia i „zrośnięciu się“ miejsca naprawy często towarzyszą zrosty okolicznych tkanek utrudniające ich niezależne poruszanie się. Dlatego tak ważna jest prawidłowa rehabilitacja pooperacyjna. Na szczęście w przypadku wystąpienia zrostów zazwyczaj mamy do czynienia z mocnym wygojeniem miejsca naprawy.

W przypadku ograniczenia ruchomości możemy wykonać  kontrolne badanie rezonansem  magnetycznym aby ocenić gojenie miejsca naprawy. Jeżeli naprawa jest wygojona to możemy rozważyć artroskopowe uwolnienie zrostów, po którym nie stosujemy unieruchomienia tylko zaczynamy aktywną mobilizację już w dniu operacji.

Ci z Państwa, u których ograniczenie ruchomości występuje po 5-6 miesiącach od zabiegu, nie powinni się zniechęcać w ćwiczeniach, ponieważ czasem odzyskiwanie pełnej ruchomości jest znacznie opóźnione i u część osób dopiero po 9-12 miesiącach osiąga pełny zakres ruchu.